Κάπως έτσι, από μια στοίβα τσαλακωμένες παλιές εφημερίδες, πριν από μερικά χρόνια, ξεκίνησε το ξεψάχνισμά μας σε έναν άγνωστο θρύλο του ελληνικού αθλητισμού. Που ακόμα και σήμερα, που μάλλον έχουν γίνει γνωστά κάπως περισσότερα γι’ αυτόν, έστω και με δεκαετίες καθυστέρησης…, είναι ελάχιστα όσα ξέρει το ευρύ κοινό για την τεράστια αξία του.
Ο Στέλιος Κυριακίδης θα μπορούσε – ενδεχομένως και θα έπρεπε – να είναι το πρότυπο για χιλιάδες παιδιά που κάνουν αθλητισμό. Το αξίζει και με το παραπάνω. Η ζωή του είναι ένα δίδαγμα ανθρωπιάς και παλικαριάς.
Κι ένα κείμενο, συνοδευόμενο μ’ αυτό το σπάνιο και ιστορικό πρωτοσέλιδο που εντοπίσαμε, είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής στην μνήμη του.
Έτσι ξεκίνησε…
Η ιστορία του Στέλιου Κυριακίδη ξεκινάει από την Πάφο στις 4 Μαϊου 1910. Παιδί αγροτικής οικογένειας, αγάπησε από πιτσιρίκι το τρέξιμο. Είχε τόσο ταλέντο που μετά από ώρες προπονήσεων στην Λεμεσό και τις πρώτες του διακρίσεις έγινε μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας και ταξίδεψε με την ολυμπιακή αποστολή για να συμμετάσχει στους ολυμπιακούς αγώνες του 1936.
Είχε ήδη εγκατασταθεί πια στο Χαλάνδρι κι εργαζόταν στην Ηλεκτρική Εταιρεία, την σημερινή ΔΕΗ, με ποδαρόδρομο κάθε μέρα για να πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι και να τσεκάρει τα “ρολόγια” για να βγάλει μεροκάματο και να ζήσει την οικογένειά του.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος άλλαξε και την δική του ζωή όπως όλων στην Ελλάδα. Η οικογένειά του έπρεπε να εξασφαλίσει τα προς το ζην και κάπως έτσι στα χρόνια της Κατοχής διέκοψε την επαφή του με τον αθλητισμό. Εκείνα τα σκληρά χρόνια, άλλωστε, ο αθλητισμός έμοιαζε έτσι κι αλλιώς με πολυτέλεια.
Το επόμενο χτύπημα ήρθε όταν είδε συναθλητές του την δεκαετία του ’30, με τους οποίους είχε φάει μαζί ψωμί κι αλάτι, να πέφτουν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Άλλοι πέθαιναν από την πείνα.
Τα μισά έπιπλα για ένα εισιτήριο
Αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου η Ελλάδα άρχισε να βιώνει τον Εμφύλιο σπαραγμό. Ο Κυριακίδης υπέφερε για μια ακόμα φορά βλέποντας τις μαύρες μέρες που βίωνε ο ήδη ρημαγμένος τόπος μας.
Μέσα από το τρέξιμο βλέπει ξανά φως, ελπίδα. Το 1946 ξεκινάει προπονήσεις, όμως δίχως καν τα στοιχειώδη. Ακόμα και παπούτσια δυσκολευόταν να βρει, ενώ η διατροφή του ήταν άθλια, αφού μέχρι και το λίγο φαγητό ήταν δύσκολη υπόθεση τότε. Η επιβίωση ήταν ο πρώτος αγώνας που έπρεπε να κερδίσει, όμως μέσα του η φλόγα έκαιγε.
Ακόμα και οι γείτονες βοηθούσαν να τρέφεται σωστά για να ξανακάνει αθλητισμό. Με το όνειρό του να ταξιδέψει και να πάρει μέρος στον μεγάλο Μαραθώνιο της Βοστώνης του 1946, ένα από τα κορυφαία αθλητικά γεγονότα της Αμερικής και του κόσμου ολόκληρου από τότε μέχρι σήμερα…
Ο Κυριακίδης είχε στο μυαλό του ότι αν πάει να τρέξει στις ΗΠΑ και καταφέρει να διακριθεί, τότε θα ευαισθητοποιήσει τους ομογενείς να βοηθήσουν τον σπαρασσόμενο λαό στην Ελλάδα.
Το πρόβλημα ήταν ότι δεν είχε δυναμώσει αρκετά και παρέμενε καχεκτικός. Επίσης, δεν είχε τα χρήματα για να ταξιδέψει στις ΗΠΑ. Όντας σε απόγνωση, ζητάει και λαμβάνει κάποια χρήματα “μπροστά” από την δουλειά του, όμως και πάλι δεν του φτάνουν.
Αναγκάζεται να πουλήσει την οικοσκευή του σπιτιού του και της οικογένειάς του. Τα μισά έπιπλα τα έβγαλε στο σφυρί. Κι όλα αυτά για να πάρει στα χέρια του ένα και μοναδικό εισιτήριο, άνευ επιστροφής, αφού δεν του περίσσευαν άλλα χρήματα. Έφτασε στις ΗΠΑ με το αεροπλάνο που εγκαινίασε τη γραμμή Αθήνα – Νέα Υόρκη…
“Θα τρέξω κι ας πεθάνω στον αγώνα”
Στην Βοστώνη ήταν υποχρεωτικό, όπως και για όλους τους μαραθωνοδρόμους, να περάσει από ιατρικές εξετάσεις. Οι γιατροί, όμως, τον “έκοψαν”, αφού έτσι αδύναμος όπως ήταν κινδύνευε να μείνει στον τόπο με την υπερπροσπάθεια του μαραθωνίου.
Οι γιατροί τον αποκαλούσαν “κοκαλιάρη” και θεωρούσαν ότι θα πεθάνει από εξάντληση: “Δεν θα τρέξεις! Υπάρχει κίνδυνος για την υγεία σου. Σου απαγορεύουμε τη συμμετοχή, αφού είσαι πολύ αδύναμος κι ενδεχομένως να καταρρεύσεις στον δρόμο”.
Ο Κυριακίδης αγνοεί τις συστάσεις και υπογράφει υπεύθυνη δήλωση για την ζωή του, απαλλάσσοντας τους γιατρούς από οποιαδήποτε ευθύνη. Κι έτσι πήρε το πράσινο φως για να τρέξει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, στον οποίο την άνοιξη του 2013 έγινε, όπως όλοι θυμόμαστε, η αιματηρή τρομοκρατική επίθεση.
“Θα τρέξω κι ας πεθάνω στον αγώνα”, είπε ο Κυριακίδης, με τις αμερικανικές εφημερίδες να γράφουν «ο Έλληνας με τα βαθουλωμένα μάτια».
Η νίκη
Ο Κυριακίδης είχε να τρέξει χρόνια σε μεγάλο αγώνα. Και είχε να αντιμετωπίσει τεράστιες αθλητικές φυσιογνωμίες όπως ο νικητής του 1945 Τζόνι Κέλι από τις ΗΠΑ, ο Άγγλος Κένεθ Μπέιλι, ο Καναδός Κοτέ.
Ο αγώνας ήταν προγραμματισμένος για τις 20 Απριλίου 1946. Ο Κυριακίδης δεν ξεκίνησε καλά, όμως μετά τα μισά του Μαραθωνίου άρχισε να βελτιώνει το τρέξιμό του και με την πίστη που είχε να ανεβαίνει συνέχεια.
Λίγα χιλιόμετρα πριν τον τερματισμό, και συγκεκριμένα στο 40ό χλμ., φτάνει και ξεπερνάει τον προπορευόμενο Τζόνι Κέλι. Κρατάει την πρωτιά ως το τέλος και τερματίζει με πανευρωπαϊκή επίδοση 2ωρ.29′ 27”. Αφήνοντας πίσω του τον Κέλι, που το 2000 το Runner’s World τον ανέδειξε καλύτερο δρομέα του 20ου αιώνα, για δυο ολόκληρα λεπτά! Η Αθήνα μάθαινε τα νέα λίγες ώρες αργότερα και ξεσπούσε σε πανηγυρισμούς.
“Έτρεχε για τον λαό του”
Όπως συνηθιζόταν τότε, ο πρόεδρος της Αμερικής, ο Χάρι Τρούμαν, καλούσε το νικητή στον Λευκό Οίκο. Έτσι έκανε και με τον Κυριακίδη, αλλά και με τον δεύτερο Κέλι, που ήταν Αμερικανός.
Ο Κυριακίδης αφηγήθηκε το περιστατικό αρκετά χρόνια μετά στην θρυλική τηλεοπτική εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού:
«Ο Χάρι Τρούμαν ρώτησε τον Τζόνι Κέλι: “Πώς έχασες απ’ αυτόν τον κοκαλιάρη κι αδύναμο Έλληνα;”. Ο Κέλι ψέλλισε: “Κανένας δεν μπορούσε να τον κερδίσει. Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για έναν ολόκληρο λαό…”.
Η έκπληξη ζωγραφίστηκε στο πρόσωπο του Τρούμαν. Κι αμέσως ρώτησε τον Κυριακίδη τι πριμ θέλει. Χρήματα, ρούχα, κάτι άλλο;
Η απάντηση του Κυριακίδη ανατριχιαστική: “Δεν θέλω τίποτα για εμένα. Το μόνο που παρακαλώ είναι να στείλετε ρούχα και τρόφιμα στα 7 εκατομμύρια του ελληνικού λαού που λιμοκτονεί. Μόνο να βοηθήσετε τον λαό μου που υποφέρει, τίποτα άλλο”.
Η διάσταση που πήραν στον αμερικανικό Τύπο οι κουβέντες του Κυριακίδη και οι ύμνοι που γράφανε οι δημοσιογράφοι στις ΗΠΑ λειτούργησαν σαν ξυπνητήρι για τους ομογενείς. Έτσι, έξι καράβια έφτασαν στην Ελλάδα γεμάτα από φάρμακα, ρούχα και τρόφιμα. Ήταν το περιβόητο “Πακέτο Κυριακίδη”, που περιλάμβανε και το πολύ μεγάλο ποσό για την εποχή των 250.000 δολαρίων σαν οικονομική βοήθεια προς την χώρα μας.
Φωταγωγήθηκε ξανά η Ακρόπολη
Η επιστροφή του στην Ελλάδα, στις 23 Μαϊου 1946, “κατέβασε” στον δρόμο περισσότερο από 1 εκατ. ανθρώπους. Ήταν τέτοιο το κομφούζιο που για να φτάσει στο σπίτι του στο Χαλάνδρι έκανε λόγω των εκδηλώσεων λατρείας οκτώ ώρες. Για πρώτη φορά μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου φωταγωγήθηκε και πάλι η Ακρόπολη. Για πρώτη φορά μετά από δυστυχία ετών στα χρόνια της Κατοχής και με τον Εμφύλιο να θεριεύει, είχε λόγο να χαμογελάσει ο κόσμος. Ο Κυριακίδης έγινε ο άνθρωπος που, έστω και για μια στιγμή, ένωσε όλους τους Έλληνες μέσα στον σπαραγμό που αδερφός σκότωνε αδερφό.
Ποτέ δεν ζήτησε τίποτα
Μετά την 11η θέση στους ολυμπιακούς αγώνες του 1936 ο Ελληνοκύπριος δρομέας έτρεξε και στους ολυμπιακούς του Λονδίνου το 1948, όπου ήρθε 18ος. Κι από τότε σιγά – σιγά αποσύρθηκε. Μη ζητώντας τίποτα κι από κανέναν.
Η υπερβατική ζωή του που τον έκανε να υπερπηδά κάθε εμπόδιο, η νίκη του που είναι μια από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, η αλληλεγγύη του απέναντι στους συνανθρώπους του που υπέφεραν και η αυτοθυσία του για το κοινό καλό, αποτελούν φάρο για κάθε νέο άνθρωπο, αθλητή ή μη.
Ο Στέλιος Κυριακίδης έφυγε από την ζωή, στο σπίτι του στην Φιλοθέη, πριν από 27 χρόνια, σαν σήμερα. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1987. Λίγοι έχουν ακούσει την ιστορία του κι ακόμα λιγότεροι τον θυμήθηκαν σήμερα…
Στις 4 Μαϊου 1946 η εφημερίδα «Αθλητισμός» αναγγέλλει την επίσκεψη στον Τρούμαν, ενώ αποκαλύπτει το μυστικό ψυχής του Κυριακίδη για τη νίκη μετά την «κατάρρευση» του Κέλι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου